De overgang en werk: kan dat goed samen?

Op NPO2 ging het afgelopen zondagavond over ziekteverzuim door overgangsklachten op de werkvloer. Fantastisch dat hier aandacht aan wordt besteed want hormonen kunnen je werk en je carrière behoorlijk in de weg staan, zeker in de overgang.

Werkende vrouwen melden in grote getalen verminderde stressbestendigheid, slechter concentratievermogen, vermoeidheid en pijnlijke spieren en gewrichten. Overgangsklachten blijken het werkvermogen flink te kunnen beïnvloeden. De gevolgen op de werkvloer zijn dan ook niet mis: veel ziekteverzuim en burn-outs zijn hieraan gerelateerd. Eindelijk komt hier meer aandacht voor in het publieke debat.

De overgang en werk kúnnen prima samen. De overgang hoeft je werkplezier niet in de weg te staan als je weet waar je op moet letten. En met de juiste aandacht voor het thema overgang op het werk kunnen werkgevers ook het verzuim terugdringen.

Maar dit vraagt aanpassingen en ‘dingen anders doen’. Zowel aan de werkneemsters- als werkgeverskant. In dit artikel duiken we wat dieper in dit actuele thema.

De overgang op het werk: hoe overgangsklachten je kunnen hinderen

De overgang kan diverse klachten geven en afhankelijk van wat voor werk je doet kunnen die klachten je belemmeren in je werk. Sommige klachten leiden vooral tot ongemakkelijke situaties.

Hierbij kan je denken aan het optreden van opvliegers op momenten die je niet kan gebruiken waardoor je je onzeker voelt. Of stemmingswisselingen die je plagen waardoor de sfeer in het team beïnvloed wordt. Of doorlekken bij hevige en onregelmatige menstruaties waardoor je opgelaten en onfris voelt.

Andere klachten kunnen het je erg moeilijk maken om je werk goed uit te voeren. Denk aan spier- en gewrichtsklachten, vermoeidheid of slechte concentratie.

Uit onderzoek blijkt deze laatste, het verminderde concentratievermogen, door vrouwen als meest beperkende overgangsklacht op het werk genoemd wordt.

“Overgangsklachten kunnen het werk behoorlijk beïnvloeden maar ook vice versa.”

Overgangsklachten kunnen het werk dus behoorlijk beïnvloeden maar ook vice versa. Factoren als werkzaamheden maar ook werksfeer en werkomstandigheden spelen hier een grote rol bij.

Zo kan hetzelfde werk als gevolg van overgangsklachten meer stress opleveren dan vóór de overgang. En die stress is weer nadelig voor overgangsklachten.

Een vervelende spiraal waarin vrouwelijke werknemers vast kunnen komen te zitten als er niets aan gedaan wordt.

Als je pech hebt, kom je in deze vicieuze cirkel terecht

Wat is de impact van overgangsklachten op de werkvloer?

Even wat cijfers.

Van de vrouwen in de overgang geeft 55% aan klachten te hebben op het werk (1). 8% van het totaal geeft aan dagelijks last te hebben hiervan. Houd hierbij in gedachten dat de overgang een fase is die jaren duurt: gemiddeld tussen de 2 en 10 jaar.

Het gevolg? Verlies van werkplezier, minder gedaan krijgen op een dag, ziekteverzuim en langdurige uitval.

Uit onderzoek blijkt dat het ziekteverzuim in de leeftijd 45-60 jaar hoger is dan in alle andere leeftijdsgroepen en dat maar liefst 34% hiervan overgangsgerelateerd is (2).

Daarnaast zijn vrouwen met overgangsklachten gemiddeld 11-12% minder productief op het werk (3).

En 25% van de vrouwen met hevige symptomen denkt er zelfs over te stoppen met werken. Waardevolle kennis en vaardigheden die het pand dreigen te verlaten (4).

Dit zijn best schokkende cijfers. Zowel vanuit het perspectief werkneemster als dat van werkgever.

Gezien het historisch hoog ziekteverzuim en de krapte op de huidige arbeidsmarkt in veel sectoren, is de overgang op het werk dan ook een noodzakelijk thema geworden voor veel organisaties.

Hoe krijg je grip op de overgang op het werk?

Zowel bedrijf als werknemer voelen dus de impact van de overgang. En beide spelers kunnen samen eraan werken dat zowel organisaties als carrières ‘overgangsbestendig’ zijn.

Maar hóe ga je de impact van de overgang dan verkleinen?

“De sleutel ligt in het nemen van gedeelde verantwoordelijkheid.”

De sleutel ligt in onze ogen in het nemen van gedeelde verantwoordelijkheid hierbij. De vrouwelijke werknemer gaat met zichzelf aan de slag.

De werkgever faciliteert, leert en voert op zijn beurt veranderingen door die bijdragen aan een ‘overgangsvriendelijk’ werkklimaat.

Wat kan je als werkgever doen om meer overgangsbestendig te worden?

Als werkgever bent je erbij gebaat dat vrouwelijke werknemers gezond en vitaal door de overgang heen gaan. En je kunt meer beïnvloeden dan je wellicht denkt.

Win-win dus.

Het nut van voorlichting

Het bewust worden van, en begrip hebben voor de impact van de overgang is altijd de eerste stap. Voorlichting speelt hier een grote rol bij. Niet alleen voor vrouwelijke werknemers maar ook aan leidinggevenden.

Zo wordt de overgang een levensfase waar aandacht aan besteed wordt en niet ‘lacherig’ over gedaan wordt. Waar begrip voor is – en misschien met elkaar bespreekbaar is – net als bijvoorbeeld de zwangerschap.

Voorlichting leidt tot kennis, bewustwording en hopelijk tot begrip

Sommige bedrijven hebben workshops over de overgang opgenomen in hun vitaliteitsprogramma’s, bieden individuele coaching trajecten aan of hebben bijvoorbeeld een overgangsspreekuur ingericht. Met een duidelijk effect op bijvoorbeeld ziekteverzuim.

Waar speelt het?

Als werkgever kun je het werk en de werkomgeving in kaart brengen.

Waar lopen werkneemsters met overgangsklachten tegen aan? Welke specifieke werkzaamheden en omstandigheden lokken symptomen uit of verergeren ze? Welke aanpassingen kan je maken zodat dit minder is?

“Welke specifieke werkzaamheden en omstandigheden lokken symptomen uit of verergeren ze?”

Simpele voorbeelden zijn toegang tot de juiste faciliteiten om jezelf makkelijk op te frissen of om te kleden als je veel zweet door opvliegers of last hebt van hevige bloedingen. Dat de bedrijfskleding niet broeierig is. Er genoeg ventilatie is. Of dat je meer controle hebt op de indeling van je eigen werkdag als je gedurende een periode zeer slecht slaapt.

Genoeg mogelijkheden als je er even goed bij stilstaat.

De crux: een flexibele houding

Verder kan het een enorm verschil maken als je je als werkgever flexibel opstelt.

Rekening houden met beperkingen door overgangsklachten en focussen op wat allemaal wel kan. Vanuit het besef dat de overgang een fase is die weer overgaat.

Misschien kunnen kleine aanpassingen het verschil maken tussen verzuim en inzetbaarheid.

Flexibiliteit vanuit de werkgever maakt een groot verschil

Wat kan je als vrouw doen om inzetbaar te blijven ook in de overgang?

Uit praktijk blijkt dat veel vrouwen hun klachten helemaal niet herkennen als horende bij de overgang. En daarom is het moeilijk om de juiste hulp te vinden voor de klachten.

Zorg dus dat je weet wat de overgang inhoudt en dat je ervan bewust bent welke klachten door hormoonschommelingen kunnen komen. Dan kan je ook de juiste oplossing vinden voor die klachten.

Biedt je werkgever overgangsvoorlichting? Neem een keer deel! Ook al ben je niet in de overgang. Het geeft ook begrip naar collega’s toe en je bent beter voorbereid als je zelf in de overgang komt.

Weet ook dat elke vrouw door haar eigen, unieke overgangsproces heen gaat. Dus hoe jij de overgang ervaart en welke klachten er mee samengaan verschilt per persoon. Net als de oplossingen die jou gaan helpen.

Hoe jij de overgang ervaart, welke klachten er mee samengaan en welke oplossingen helpen verschilt per persoon

Hoe jij en je leven in elkaar steken is namelijk echt anders dan zoals dit bij vriendinnen of collega’s het geval is. Privé omstandigheden, leefstijl en bijvoorbeeld hormonale factoren spelen een enorme rol bij de klachten die je ervaart, ook op je werk.

Conclusie

Hormonen en werken zullen gewoon samen moeten gaan. Een vrouwenleven zit nu eenmaal vol hormoonschommelingen: zwangerschap, maandelijkse menstruaties en de overgang. Dit laatste is een fase die jaren duren kan.

Zowel bedrijf als werknemer voelen de impact van de overgang; beide hebben er baat bij dat deze fase zo goed mogelijk genavigeerd wordt. En idealiter werken beide partijen er (samen) aan dat zowel organisaties als carrières ‘overgangsbestendig’ zijn. Dat er grip is op de overgang op het werk.

Heb je klachten van de overgang en beïnvloeden die je werk? Twijfel je of je in de overgang bent of wil je weten wat je eraan kan doen? Blijf er niet mee lopen en zoek hulp. Een overgangsconsulent kan je helpen: www.deovergangsspecialist.nl

Voor werkgevers: wees bewust van de impact van de overgang op het werkvermogen en het ziekteverzuim en onderneem actie. Het behoud van (ervaren) arbeidskrachten gaat lonend zijn, zeker in de huidige tijd. Hulp nodig? Kijk eens op: www.deovergangophetwerk.nl

Bronnen:

1. Onderzoek TNO & CBS, 2022
2. Drs. Marije Geukes e.a. 2011
3. Kleinman et al. Journal of Occupational and Environmental Medicine 2013
4. Dr. Claire Hardy Women’s Midlife Health

Artikel delen op social media?